DEKRET
W SPRAWIE LITURGII POGRZEBOWEJ SAMOBÓJCÓW

Lublin, 21 kwietnia 2004 r.  -  Nr 316/Gł/2004  -  Abp Józef Życiński
Zmieniające się warunki kulturowe wymagają duszpasterskiej refleksji i wrażliwości, aby Kościół mógł niezmiennie stanowić znak nadziei płynącej ze zbawczych dzieł Jezusa Chrystusa. Bolesnym znakiem czasów staje się obecnie rosnąca liczba osób cierpiących na depresję i decydujących się na odebranie sobie życia. Różne środowiska reagują w różnorodny sposób na ich dramat. Uwzględniając zróżnicowanie lokalnych praktyk przyjmowanych w liturgii pogrzebowej samobójców, przypomina się, iż Kodeks Prawa Kanonicznego określa ściśle, iż pogrzebu kościelnego winni być pozbawieni „jawni grzesznicy, którym nie można przyznać pogrzebu bez publicznego zgorszenia wiernych” (KPK 1184 § 1.3).
Nie ma żadnych podstaw, aby do kategorii „jawnych grzeszników” zaliczać osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne czy stany depresji. W realizacji zasady KPK nie można więc zacierać różnic między samobójstwem, które wynika z programowego odrzucenia chrześcijańskich zasad życia, np. przez osobiste związanie się z przestępczym środowiskiem alkoholików, narkomanów, etc., a samobójstwem, które stanowi wynik choroby psychicznej, depresji lub głębokich stresów. W pogrzebach osób należących do drugiej z wymienionych grup nie należy wprowadzać żadnych modyfikacji liturgicznych, gdy nie ma uzasadnionych podstaw, aby do konkretnej sytuacji odnosić pojęcie „jawnych grzeszników”. Podobne praktyki stanowiłyby zaprzeczenie postawy duszpasterskiej, raniąc właśnie te środowiska, którym potrzebne jest szczególne współczucie i chrześcijańska solidarność. Kapłańskim obowiązkiem pozostaje modlitewna więź z tymi, którzy załamali się ostatecznie w nierównych zmaganiach z cywilizacją podporządkowaną bezdusznym zasadom sukcesu i konsumpcji.
Zasady określone wyraźnie w prawie Kościoła należy respektować także wtedy, gdy lokalna opinia środowiska usiłuje bronić zróżnicowania form rytu pogrzebowego, wbrew zasadom określonym już w Instrukcji liturgiczno-duszpasterskiej Konferencji Episkopatu Polski o pogrzebie i modlitwach za zmarłych z dnia 5 maja 1978 roku (n. 13). W przypadkach takich nie wolno stawiać lokalnej tradycji nad teologiczno-prawną oceną obecnej sytuacji kulturowej. Wspólnym zadaniem duszpasterzy i katolików świeckich jest budowanie ewangelicznej kultury życia inspirowanej współczuciem dla cierpienia bliźnich.


 + Józef Życiński
Arcybiskup Metropolita Lubelski